Overgewicht en gezondheid
Een paard is van oorsprong een sober dier, wat inhoudt dat het een enorm efficiënte stofwisseling heeft. Het specifieke spijsverteringsstelsel is in staat om uit schrale voeding voldoende energie halen. Natuurlijk is er verschil tussen verschillende rassen en blinken vooral koudbloeden, pony’s en Shetlanders hierin uit. Het is noodzakelijk om voeding te kiezen die past bij het spijsverteringskanaal en de stofwisseling.
Daarbij is belangrijk om bij het voeren te kijken naar de basisbehoefte van het paard en eerlijk te zijn over de mate van arbeid en dus de energiebehoefte. De meest belangrijke oorzaak van overgewicht is de overmaat aan energie in de voeding. Alles valt of staat met het in balans zijn van de energiebehoefte en de energieopname. Als er meer energie wordt opgenomen dan het lichaam kan gebruiken wordt dat opgeslagen in de vorm van vet om op een later tijdstip te kunnen gebruiken als er even minder voedsel voorradig is.
Het is goed om je te realiseren dat in de gedomesticeerde situatie een paard eigenlijk al in de min staat als het gaat om energieverbruik.
In de natuurlijke situatie leggen paarden gemiddeld 15km (8-28km) per dag af en zijn bijna continu bezig met het bij elkaar sprokkelen van het rantsoen. Een gevarieerd aanbod van diverse grassen, gewassen, kruiden en struiken staan op het menu.
In de gedomesticeerde wereld hebben paarden vaak de beschikking over een groene weide met weinig biodiversiteit. Er staan in veel gevallen voornamelijk snel groeiende en suikerrijke grassoorten. Daarnaast wordt hooi gevoerd afkomstig van dezelfde type weides en krijgen veel paarden enkele kilo’s suikerrijke sportbrok, appels, wortelen en wat al niet meer. Een paard legt tijdens zijn weidetijd amper een à twee km af. Ook dagelijks een uur rijden is niet voldoende om de energiebehoefte significant te doen stijgen.
Daarnaast zijn we als mens ook nog eens geneigd om de stofwisseling van een paard te veel te vertroetelen. Zodra wij het koud hebben ‘zal het paard dat ook wel hebben’ of ‘ik wil liever geen wintervacht want dat is lastig met rijden’ dus leggen we een fijne 360 grams deken op en houden hem met slechter weer op stal. Kou is een wezenlijke impuls voor de stofwisseling en nog altijd onderdeel van het ‘oer-paard’ van vandaag.
Door al deze genoemde factoren kan de stofwisseling van veel paarden de seizoenen niet meer volgen. Het ontbreken van voedselschaarste in de winter en het te lang op stal houden van paarden zijn enorm van invloed. Hiermee bedoel ik niet dat we paarden in de winter moeten laten hongerlijden maar enkele cm’s in omvang verliezen is absoluut geen reden tot paniek.
Daarnaast zien we dat het lichaam geen ruimte kan bieden aan de van nature aanwezige functionele insulineresistentie in het voorjaar. Het lichaam wordt te veel belast door de combinatie van te rijke voeding en de overdadige conditie van het paard.
Het hele systeem raakt uit balans en dat vormt een groot risico voor de gezondheid en het welzijn van paarden.